Een tijdje geleden kwam ik iets tegen op social media dat me meteen bijbleef. Iemand had een foto gedeeld van iets vreemds dat uit een meer in Oklahoma was gevist. Het leek net een grote, glibberige bol vol met kleine bubbels, alsof het uit een fantasiewereld kwam. Veel mensen noemden het een buitenaardse eierdoos, en ik snap waarom. Het had echt iets magisch.
Wat bleek? Het was geen buitenaards wezen, maar een zeldzame verschijning die we ook dichter bij huis in vijvers of rivieren kunnen tegenkomen. Overal ter wereld delen mensen foto’s van dit mysterieuze natuurverschijnsel.
Bekijk het originele bericht op Facebook
Content:
Echte onthulling
De lokale natuurorganisatie in Oklahoma liet al snel van zich horen. Volgens hen is er absoluut geen reden voor zorgen. Wat mensen zagen, is een levend organisme dat hoort bij onze wateren: het gaat om een kolonie mosdiertjes, ook wel bekend als bryozoën.
Deze diertjes zijn totaal ongevaarlijk en juist heel nuttig. Ze vormen kolonies door zich vast te zetten aan onderwaterstructuren zoals takken, stenen of steigers. Daar leven ze rustig samen en filteren ze kleine deeltjes uit het water. Dat maakt ze een soort natuurlijke waterzuiveraars.
Dichtbij bekeken
Het uiterlijk van zo’n kolonie is behoorlijk opvallend. Het lijkt op een zachte bol of zak van gelei, soms doorschijnend, soms wat bruin of groenig. Als je het aanraakt, voelt het een beetje als nat rubber, een zachte spons, of zoals sommigen zeggen: alsof je een waterballon vastpakt.
Wat er zo fascinerend aan is, is dat de kolonie uit ontelbaar veel kleine diertjes bestaat die elk hun eigen taak hebben. Elk klein diertje leeft in een eigen mini-huisje binnen de kolonie, en samen vormen ze een complex geheel.
Hoe werkt natuurlijke filtratie?
Ouder dan dinosaurussen
Wat veel mensen niet weten, is dat deze mosdiertjes al meer dan 470 miljoen jaar bestaan. Ze leefden dus al op aarde voordat de eerste grote landdieren verschenen. Dat alleen al maakt ze bijzonder.
Elke individuele bryozo is klein, vaak niet groter dan een paar millimeter. Maar samen kunnen ze zich uitbreiden tot een bol zo groot als een voetbal. En het meest bijzondere? Ze hebben zowel mannelijke als vrouwelijke voortplantingsorganen, waardoor ze zich zelfstandig kunnen vermenigvuldigen.
Ze klonen zichzelf zonder ingewikkelde processen, en blijven dat doen zolang de omstandigheden gunstig zijn. Daardoor kunnen ze hele gebieden bedekken – stil, efficiënt en zonder overlast.
Meer over biologische voortplanting
Watergezondheid verbeteren
In plaats van iets vreemds of gevaarlijks, zijn deze bollen juist een teken van gezond water. Mosdiertjes filteren voedingsdeeltjes uit het water, zoals algen en organisch materiaal, waardoor ze het water schoner maken.
Daarnaast dienen ze als voedsel voor andere diertjes zoals slakken, mosselen en jonge visjes. Ze vormen dus een belangrijk schakeltje in de keten van het leven in het water. Hoe meer we erover leren, hoe meer we beseffen hoe goed de natuur haar werk doet.
Lees meer over hun ecologische rol
Wereldwijd
Mosdiertjes komen op bijna elk continent voor, behalve in Antarctica, waar het simpelweg te koud is voor ze om te overleven. Ze reizen ongemerkt mee via vogels of vissen die hun eitjes of kleine delen van de kolonie meenemen.
Dat maakt ze behoorlijk aanpassingsvermogenrijk. Als ze ergens terechtkomen waar de omstandigheden goed zijn – stilstaand water, voldoende voeding en schaduw – dan kunnen ze zich snel vestigen en uitbreiden.
Zo verspreiden waterdieren zich wereldwijd
Vormverandering schild
Onder water voelen deze kolonies zacht en glibberig aan. Maar zodra ze uitdrogen, veranderen ze in een stevige, bijna rubberachtige substantie. Dit komt door chitine, een natuurlijk materiaal dat ook voorkomt in de schalen van garnalen, insecten en andere kleine dieren.
Sommige soorten maken zelfs structuren die lijken op koralen, al zijn ze veel minder stevig. Ze bouwen kleine huisjes waarin elk diertje zich terugtrekt. Als het kouder wordt, vallen de kolonies uit elkaar, maar ze laten wel kleine zaden achter – statoblasten – die in het voorjaar opnieuw tot leven komen.
Wat is chitine en waarom is het nuttig?
Reageren met verwondering
Veel mensen die zo’n kolonie voor het eerst zien, reageren met verbazing of zelfs met een kleine glimlach. Sommigen denken dat het iets vreemds is, anderen vinden het een wonder. Op sociale media zie je vaak reacties als: “Ik dacht eerst dat het iets uit een sprookje was.”
Toch blijkt keer op keer dat als mensen weten wat het is, ze het gaan waarderen. Vooral kinderen zijn vaak nieuwsgierig en willen er meer over weten. Het roept vragen op, en dat is altijd iets positiefs.
In plaats van bang te zijn voor wat onbekend is, kunnen we leren hoe alles een plek heeft in de natuur. Zelfs iets wat eruitziet als een glibberige bol kan een belangrijke rol spelen.
Zelf gezien
Misschien heb je tijdens een wandeling langs een meer of vijver ook wel eens een rare bol onder water zien hangen, zonder te weten wat het was. Als je er nu aan terugdenkt, weet je misschien: “Hé, dat waren dus mosdiertjes!”
Ze zijn onschadelijk, fascinerend en helemaal natuurlijk. De volgende keer dat je er eentje tegenkomt, hoef je niet weg te duiken – kijk er eens goed naar en bewonder het slimme ontwerp van moeder natuur.
Laat het ons weten als je er ooit één hebt gezien, of misschien heb je er zelfs een foto van. Deel jouw ervaring met anderen en help mee om deze wonderlijke bewoners van het water beter bekend te maken.
Belangrijkste weetjes
- De “eierdoos” is eigenlijk een kolonie van mosdiertjes, ook wel bryozoën genoemd.
- Ze zijn ouder dan dinosaurussen en bestaan al meer dan 470 miljoen jaar.
- Mosdiertjes reinigen het water en zorgen voor een gezonde leefomgeving.
- Ze kunnen zichzelf vermenigvuldigen zonder partner dankzij hun unieke voortplantingssysteem.
- Je vindt ze wereldwijd, behalve in koude gebieden zoals Antarctica.
- De zachte gelei verandert bij droogte in een stevig omhulsel dankzij chitine.
- In de winter sterven de kolonies niet echt – ze laten nieuwe zaadjes achter voor de lente.
- Hun aanwezigheid is een positief teken voor het watermilieu.
SPECTRUM Magazine disclaimer
De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld ter algemene informatie. Het vormt geen vervanging voor professioneel medisch, juridisch of financieel advies. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor keuzes of handelingen die voortvloeien uit de inhoud van dit artikel.
Facebook disclaimer
Deze publicatie bevat geen financieel advies. Lezers volgen dit verhaal uit oprechte interesse in onze informatieve en inspirerende content.
Referenties
- McKinney, F. K. (2009). Bryozoan Evolution. Indiana University Press
- Boardman, R. S. (1983). Living and Fossil Bryozoa. Paleontological Society
- Ryland, J. S. (2005). Bryozoans: An Introduction to the Phylum. Cambridge University Press