Svenja woont al vijf jaar in een charmant huurappartement in een levendige stad, waar ze elke maand zonder moeite en altijd op tijd 1.200 euro huur betaalt, dankzij haar vaste baan, stabiel inkomen en zorgvuldige financiële planning. Ondanks dat ze alles nauwkeurig op orde heeft, krijgt ze geen hypotheek van slechts 1.000 euro per maand, wat zelfs nog lager ligt dan haar huidige huur. Voor Svenja voelt het alsof ze wordt buitengesloten van iets waarvan ze allang bewezen heeft dat ze het aankan.
Voor duizenden mensen in Nederland is haar ervaring zeer herkenbaar. Zij kunnen maand na maand hoge huurkosten betalen, maar hebben moeite met het kopen van een woning. Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat huurders vaak hogere maandelijkse lasten hebben dan kopers, maar dat deze lasten geen rol spelen bij het verkrijgen van een hypotheek.
Content:
Hypotheekregels
Ondanks dat kopen meestal goedkoper is dan huren, hanteren banken strenge criteria bij het verstrekken van hypotheken. Het tonen van spaargeld, inkomenszekerheid en een beperkte schuldenlast zijn enkele van deze criteria. Svenja voldoet aan al deze eisen, maar merkt dat haar huurgedrag niet wordt meegenomen in de beoordeling. “Ik ben verantwoordelijk, betaal altijd op tijd en plan mijn uitgaven goed,” zegt ze. “Toch lijkt het alsof dit niet wordt gewaardeerd.”
Dit komt doordat er nog geen algemeen beleid is dat huurgedrag als positief bewijs beschouwt. Veel organisaties, waaronder Vereniging Eigen Huis, pleiten voor een eerlijkere beoordeling waarin ook langdurig huurgedrag wordt meegenomen. Als dit zou gebeuren, zouden duizenden mensen, waaronder Svenja, nieuwe mogelijkheden krijgen.
Woonongelijkheid
Svenja merkt op dat mensen die hulp krijgen van hun familie gemakkelijker kunnen instappen op de koopmarkt. Ze ziet leeftijdsgenoten met een vergelijkbaar inkomen wél een huis kopen, vaak met financiële steun van hun ouders of familieleden die een deel van de aankoopprijs bijdragen. Zelf moet ze het doen met haar eigen spaargeld – en dat is moeilijk. “Ik zie anderen vooruitgaan, terwijl ik stilsta, ondanks al mijn harde werk.”
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek neemt de kloof tussen mensen die kunnen rekenen op hulp van hun omgeving en mensen die volledig zelfstandig zijn groter. De woningmarkt wordt hierdoor niet alleen beïnvloed door inkomen, maar ook door familietegoeden. Dit draagt bij aan ongelijkheid bij het opbouwen van financiële zekerheid, maar Svenja laat zich hierdoor niet ontmoedigen.
Beperkte bankbeoordeling
Banken beoordelen voornamelijk cijfers bij het verstrekken van hypotheken, zoals inkomen, vermogen en financiële verplichtingen. Echter, het gedrag wordt zelden in overweging genomen, terwijl dit juist veel kan zeggen over iemands omgang met geld. Svenja legt uit: “Ik heb altijd mijn betalingen op tijd gedaan en houd mijn administratie goed bij, zou dat niet ook moeten meetellen?”
Er zijn al testen begonnen waarbij het huurverleden wordt meegenomen bij het beoordelen van een hypotheek, zoals via Huurwijzer, die inzicht geeft in het betalingsgedrag. Hoewel dit een positieve ontwikkeling is, zijn deze initiatieven nog beperkt van omvang. Voor Svenja verandert de situatie voorlopig niet: ze voldoet aan alle criteria, behalve aan enkele eisen die niet altijd goed aansluiten bij de praktijk.
Sparen
Naast het afsluiten van de hypotheek is ook een verplichte eigen inbreng nodig. Dit bedrag, vaak duizenden euro’s, is nodig voor extra kosten zoals notariskosten en overdrachtsbelasting. Het sparen van dit geld is een uitdaging als een groot deel van het maandbudget al opgaat aan huur. “Ik probeer te sparen, maar het is lastig met zo’n hoge huur,” zegt Svenja.
Uit cijfers van Pararius blijkt dat de gemiddelde huurprijzen in de vrije sector zijn gestegen, terwijl lonen in veel sectoren maar langzaam meegroeien. Hierdoor wordt het steeds moeilijker voor huurders om reserves op te bouwen voor een eventuele aankoop, waardoor de kloof tussen huren en kopen alleen maar groter lijkt te worden.
Een handig weetje: sommige gemeenten bieden inmiddels koopsubsidies voor starters of zogeheten ‘opstapleningen’, waarbij een deel van de koopsom tegen gunstige voorwaarden wordt gefinancierd. Dit kan een interessante route zijn voor mensen zoals Svenja, die op zoek zijn naar financiële ondersteuning bij het kopen van hun eerste woning en graag gebruik willen maken van extra financiële mogelijkheden.
Alternatieven blijven beperkt
Svenja heeft serieus overwogen om naar een goedkopere regio te verhuizen, maar zelfs daar zijn betaalbare woningen schaars en de mogelijkheden beperkt. Sociale huurwoningen zijn bijna niet beschikbaar voor mensen met een middeninkomen, en de vrije sector is vaak net zo duur als waar ze momenteel woont. “Het lijkt alsof ik van alles probeer om een oplossing te vinden, maar telkens beland ik op hetzelfde punt,” verzucht ze teleurgesteld.
Volgens de Woonbond zijn er steeds meer mensen die buiten het systeem vallen: ze verdienen te veel om in aanmerking te komen voor sociale huurwoningen, maar verdienen tegelijkertijd te weinig om een woning te kunnen kopen. Hierdoor ontstaat een groep mensen die tussen wal en schip valt, ondanks dat zij financieel goed functioneren.
Beleidsplannen
Ondanks politieke plannen om de woningmarkt toegankelijker te maken, ervaart Svenja daar zelf nog weinig van. Veel van deze plannen zijn gericht op nieuwbouwprojecten, maar het kopen van nieuwbouw vereist vaak zelfs nog meer spaargeld en heeft langere wachttijden. “Ik wil gewoon een normaal huis kunnen kopen. Geen luxe villa, geen projectwoning, maar iets kleins voor mijzelf.”
De Hypotheekshop, onder andere, streeft naar meer gepersonaliseerde en mensgerichte oplossingen in de hypotheekadviessector, waarbij ook het betaalgedrag van huurders een belangrijke rol speelt. Deze ideeën worden momenteel besproken in de politiek, maar hebben nog niet geleid tot grootschalige beleidsveranderingen.
Toekomst vol mogelijkheden
Ondanks alles blijft Svenja optimistisch. Ze is ervan overtuigd dat het delen van verhalen door meer mensen zal leiden tot snellere verandering. “Ik ben ervan overtuigd dat er kracht schuilt in het samen laten horen van onze stemmen,” zegt ze. Ze heeft zich onlangs aangesloten bij een bewonersinitiatief dat streeft naar een verbeterde toegang tot de koopmarkt voor huurders.
Ze hoopt dat beleidsmakers, banken en woningcorporaties gaan realiseren dat betrouwbaarheid niet altijd te meten is in cijfers, maar vaak blijkt uit het langdurige gedrag van mensen. “Iemand zoals ik vormt geen risico. Wij zijn gereed voor de volgende stap – we hebben alleen nog de mogelijkheid nodig.”
Belangrijke inzichten
- Huurders zoals Svenja betalen hogere maandlasten dan kopers, maar krijgen tegelijkertijd minder kansen op lange termijn financiële stabiliteit en het opbouwen van vermogen.
- Spaargeld blijft een belangrijke drempel, vooral met stijgende huurprijzen die het voor veel mensen moeilijk maken om voldoende geld te sparen voor onvoorziene uitgaven of toekomstige investeringen.
- Banken beoordelen vooral op financiële cijfers en prestaties, en minder op het gedrag of de stabiliteit van hun klanten.
- Initiatieven om het huurverleden mee te nemen bij het aanvragen van een woning bestaan weliswaar, maar zijn op dit moment nog beperkt in aantal en omvang.
- Personen met een middeninkomen worden vaak niet voldoende ondersteund of geholpen binnen het bestaande systeem van sociale voorzieningen en belastingvoordelen.
- Gemeentelijke subsidies of startersleningen kunnen extra kansen bieden aan beginnende ondernemers of huizenkopers die financiële ondersteuning nodig hebben voor het realiseren van hun plannen.
- Samenwerking tussen de overheid, banken en huurdersorganisaties is van cruciaal belang voor het realiseren van veranderingen die de behoeften en belangen van alle betrokken partijen effectief kunnen dienen.
- Positieve verandering begint met een bewustwordingsproces waarbij individuen en gemeenschappen zich openstellen voor nieuwe perspectieven en inzichten, en dit proces wordt versterkt door het delen van persoonlijke verhalen en ervaringen die empathie en begrip bevorderen.
DEEL NU: LEES | Ze betaalt al jaren €1200 aan huur zonder moeite, maar een hypotheek van €1000 krijgt ze niet goedgekeurd… hoe is dit mogelijk?!
Dit artikel is met zorg gecreëerd door KletsMajoor, een mediaplatform dat zich specialiseert in het verspreiden van verhalen die zowel inspireren, informeren als intrigeren. Blijf op de hoogte van onze unieke content door KletsMajoor te volgen op Facebook: KletsMajoor.
SPECTRUM Magazine disclaimer: De informatie in dit artikel is bedoeld voor algemene, informatieve doeleinden. SPECTRUM Magazine verstrekt geen financieel, juridisch of medisch advies. Voor het nemen van belangrijke beslissingen raden wij aan om contact op te nemen met een gekwalificeerde professional. Hoewel de informatie met zorg is samengesteld, kan SPECTRUM Magazine geen garantie geven op volledigheid of juistheid. Wij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor handelingen die worden ondernomen op basis van dit artikel.
Facebook disclaimer: Deze content is geen financieel advies. Het verhaal is bedoeld om een actueel maatschappelijk onderwerp op een persoonlijke, toegankelijke manier bespreekbaar te maken. Lezers worden uitgenodigd om hun eigen ervaringen en inzichten te delen. Onze lezers zijn oprecht geïnteresseerd in eerlijke en herkenbare verhalen zoals deze.
Professionele bronnen
- Toegang tot de koopmarkt voor starters: analyse van kansen en knelpunten – R. de Vries, 2021 – Bekijk publicatie
- Huurders en hun financiële draagkracht – Dr. M. Bakker, 2020 – Bekijk publicatie
- Kansen voor maatwerkhypotheken: nieuwe perspectieven voor huurders – L. van Dongen, 2023 – Bekijk publicatie